Oom Ellingmann zal jullie eens een fijn verhaal vertellen. Fijne verhalen, die spelen altijd vroeger, dat weten jullie ook wel. Wanneer je zegt: 'Er was eens...', dan is het allang voorbij, nietwaar? Mooi.
Nou, vroeger, toen was oom Ellingmann vaak een beetje somber. Hij zat in zijn souterrain — dat is een huis dat uit één kamer bestaat met een plafond zo laag dat je het kunt aanraken — en keek door zijn twee getraliede raampjes, die elk niet groter waren dan een schooltas. 't Was net een gevangenis! riepen zijn vrienden later, maar dat riepen ze toen oom Ellingmann al lang en breed ergens anders woonde. Oom Ellingmann lag dikwijls op zijn bed, in het souterrain, en deed net of hij in het ruim van een schip was. 'Toettoet!' Daar ging het schip. 'Zie je wel dat ik vooruitga?' bromde oom Ellingmann dan. Hij telde de dwarsbalken aan het plafond en kwam elke keer weer op dertien uit. 'Dan maar de stukjes tussen de dwarsbalken,' dacht oom Ellingmann, want hij wilde niet onder dertien dwarsbalken liggen. Veertien reepjes plafond van tachtig centimeter elk. Kun je nagaan hoe lang dat scheepsruim was. Bijna twaalf meter lang!
't Was oom Ellingmann in die tijd vaak droef te moede. Wat wil je met zo'n laag plafond, en zo weinig licht! Hij vond daarom dat er flink getroost moest worden: dat was het allerbelangrijkste, had hij begrepen. Van de weeromstuit ging oom Ellingmann treurige liedjes draaien op zijn pick-up, zoals 'Nun komm' der Heiden Heiland'. Daardoor kwamen er steeds minder vriendjes en vriendinnetjes bij hem spelen, want die hielden natuurlijk van opgewekte muziekjes, net als jullie. 'Bach, bah!' zeurden ze. Niet van dat zware, waar je somber bij moet gaan kijken. Wat een rotkinderen, nietwaar? Dat oom Ellingmann zei: maar begrijpen jullie dan niet dat je er juist vrolijk bij kunt kijken, dat je eigen ellende nooit zo zwaar kan wezen als de ellende in die muziekjes? dat was paarlen voor de zwijnen, bij wijze van spreken.
Het eind van het liedje was dat oom Ellingmann de deur niet meer opendeed en de telefoon niet meer opnam. Wanneer het mooi weer was — er vielen misschien twee zonnestralen door zijn getraliede raampjes, meer niet — kwam het wel voor dat hij het huis uit sloop om in het park te gaan zitten, dat op een steenworp afstand van het souterrain lag, maar niet nadat hij zich ervan had verzekerd dat er niemand was die hem erop betrappen kon.
In het park werd er immers niet aan de deur gebeld en er hingen geen telefoons aan de bomen.
Maar meestal bleef hij binnen, hoor. Dan zat hij achter zijn bureau en schreef met zijn Hoover-vulpen uit 1929 lange brieven aan zijn vrienden. Wil je wel geloven dat die brieven soms 130 bladzijden lang waren? Hij noteerde dan zijn dromen (over Kruidenazijn, of over de Bülowstraße), of hij schreef wat hem was overkomen. Er kan je nog heel wat overkomen hoor, als je er zo aan toe bent als oom Ellingmann toen!
'Maar waarom was je dan zo verdrietig, oom Ellingmann?'
Wat kan het je schelen! Oom Ellingmann heeft jullie een fijn verhaaltje verteld, dát is belangrijk. Waar hij die verhaaltjes vandaan haalt, dat speelt geen rol, toch? Gelukkig heeft hij een afschrift gemaakt van al die lange brieven van vroeger, dus hij heeft nog veeeeel meer verhaaltjes.
Oom Ellingmann moest deze week ineens veel terugdenken aan zijn jaren in het souterrain, dat was alles.
Ik ben ooit bij iemand binnen geweest in zo'n souterrain, ergens ver voorbij de Wibautstraat begin jaren negentig. Een anoniem adres uit de Viavia voor goedkope software. De deur was een halfhoog raam dat naar binnen scharnierde, het zat onder straat niveau. Met een bel ernaast, niet elektrisch maar met een touwtje.
Ik klom naar binnen en kwam op een soort verhoging, misschien wel een kast. Ik ben zelf net geen twee meter, ik moest blijven bukken. De man daar sprak Engels, had een erg kostbare schootcomputer en verkocht mij tien Hema diskettes voor vijftig gulden.
Roel - 08 Augustus 2005
Meneer Ellingmann,
Heeft u nog meer oude stukjes op voorraad?
Jaap Aap - 12 Augustus 2005
Hartelijk dank oom Ellingmann
Vryage - 14 Augustus 2005
Ja, dat soort verhalen willen we. En die van Venema. Pracht.
Merel - 26 Augustus 2005